بسمه تعالى       (نامه شماره
10)

            خواهر گرامى فاطمه...

            امیدوارم که در پناه خدا سالم و سربلند باشى.
پرسش هایى را که از شهر زیباى اصفهان فرستاده بودى، خواندم. البته
پرسش هایت در دو برگه جداگانه به دستم رسید که من همه را یکجا پاسخ
مى دهم. سؤال هاى خوبى پرسیده بودى. ان شاءاللّه باز هم شاهد
سؤال هاى خوب تو باشیم.

            ـ قاضى شدن
زن ها:

            خواهرم! پرسش اوّلت مربوط به حقوق زنان بود. نوشته بودى
که: «الآن به زن ها خیلى ظلم مى شود. اگر اسلام واقعاً به حقوق
زن ها اهمیت مى دهد، چرا اجازه نداده که آن ها قاضى بشوند؟» من هم
قبول دارم که الآن در کلّ دنیا شاهد ظلم و ستم به زنان هستیم. حتّى در کشورهاى
غربى که ادّعاى حفظ حقوق زنان را دارند، زنان با درد و رنج هاى بسیارى دست و
پنجه نرم مى کنند. به گونه اى که مشکلات آن ها چند برابر زنان
مسلمان است امّا ببینیم اسلام تا چه اندازه در حفظ حقوق زنان گام برداشته است. پیش
از این که به سؤالت پاسخ دهم توجه تو را به یک مطلب جالب جلب مى کنم و آن این
که بسیارى از مردان از ما مى پرسند «چرا در اسلام حق بیشترى به زنان داده
شده؟ مثلا زنان هر قدر هم که پول دار باشند، باز هم مردان باید هزینه هاى
زندگى زنان خانواده را بدهند. زنان هر چه دارند، همه اش براى خودشان است ولى
مردان در عمل تنها نیمى از دارایى خود را در اختیار دارند چون نیم دیگر در عمل در
اختیار زنان خانواده است و... در پاسخ شما و این عده از دوستان باید گفت حق این
است که در اسلام نه به زنان ظلم شده و نه به مردان. حتماً مى دانى که وقتى
حضرت محمد(صلى الله علیه وآله وسلم)به پیامبرى انتخاب شد، مردم، دختران خود را
زنده به گور مى کردند و جامعه عرب هیچ ارزشى براى زنان قائل نبود و
مسؤولیت هاى سخت زندگى بر دوش زنان بود و اگر زن ها پولى به دست
مى آوردند باید در اختیار شوهرانشان قرار مى دادند. امّا اسلام همه این
سنّت هاى غلط را کنار گذاشت. قرآن کریم با صراحت کشتن دختران را کارى نادرست
خواند، حق داشتن مال و ثروت را براى زنان به رسمیت شناخت و ارزش و احترام انسانى
آنان را به آنان بازگرداند.

            پرسیده اى که اگر اسلام واقعاً به حقوق زنان توجّه
داشته، چرا قاضى بودن را فقط حقّ مردان دانسته است؟ پاسخ آن است که اسلام، هر
مسؤولیتى را که به زن و مرد داده، به شرایط جسمى و روحى آنان توجّه کرده است. مثلا
اسلام جهاد را تنها بر مردان واجب کرده است. آیا مى دانى چرا فقط مردها باید
به جبهه بروند و مبارزه کنند؟ حتماً مى گویى زیرا قدرت بدنى مردها
بیش تر است و براى جنگ و مبارزه آمادگى بیش ترى دارند. پس اگر دیدى یک
مسؤولیتى بر دوش زنان یا مردان قرار گرفته یا از دوش آنان برداشته شده، به خاطر
ویژگى جسمى و روحى آنان است. شاید حکمت و فلسفه این که بسیارى از فقها معتقدند زن
نمى تواند قاضى شود این باشد که قضاوت، کار بسیار دشوارى است. قاضى خیلى
وقت ها باید با متّهمان و مجرمان و قاتلان و جانیان سرو کلّه بزند.
زن ها احساسات لطیفى دارند که باید براى تربیت فرزندانشان به کار ببرند. این
احساسات لطیف و پاک نباید در فضاى پر فشار دادگاه ها لطمه ببیند. مردها براى
تحمّل بار سنگین و مسؤولیت دشوار قضاوت آمادگى بیش ترى دارند. پس حتّى در این
مورد هم اسلام به فکر زنان بوده و خیال آنها را از دردسرهاى قضاوت راحت کرده است.
به نظر شما اگر از نوجوانى که به خاطر توانایى جسمى نمى تواند وزنه 500
کیلویى را بردارد خواهش کنیم، چنین وزنه اى را بلند نکند و کارهاى
راحت تر را انجام دهد آیا به او ظلم کرده ایم؟ مشکلاتى که قضاوت براى
زنان دارد نیز همین گونه است.

            در پایان مجدداً یادآورى مى کنم که ممنوعیت قضاوت
زنان یکى از احکام قطعى اسلام نیست بلکه از فتاواى مشهور است.

برخورد خدا با فریب خوردگان:

            در سؤال دیگرت نوشته بودى که اگر ما گول شیطان را بخوریم
خدا با ما چه خواهد کرد؟ ببین دوست من، همه ما انسان ها ممکن است در زندگى
اشتباه کنیم. خود من که الآن این پاسخ ها را برایت مى نویسم، خیلى
اشتباه ها در طول عمرم کرده ام. تقریباً همه دانش آموزها، در امتحان
دیکته بعضى کلمات را غلط مى نویسند. نباید از غلط نوشتن نگران باشیم. بلکه
باید از تکرار آن غلط خوددارى کنیم. در کارهاى زندگى نیز همین طور است. اگر
اشتباهى کردیم و گول شیطان را خوردیم، باید مواظب باشیم که دیگر آن اشتباه را
تکرار نکنیم.

            این طور نیست که با اوّلین خطا و گناه، خدا ما را یک راست
ببرد به جهنّم. او خیلى مهربان است. اگر ما از گناه خود پشیمان شویم، او به راحتى
ما را مى بخشد. درِ رحمت او به روى بندگانش همیشه باز است. همین که بگویى:
«خدایا مرا ببخش.» تو را مى بخشد. در قرآن کریم، آیه هاى زیادى وجود
دارد که ما را به توبه و پشیمانى از گناه دعوت مى کند.

            دوست ندارم گفتگو با تو را پایان دهم، امّا چه کنم که
باید به سؤال دیگر عزیزانى هم که سؤال فرستاده اند جواب بدهم. در نامه
بعدى ات حتماً برایم بنویس که این جواب ها تا چه اندازه برایت قابل
استفاده بوده است.

خدانگهدار

مهربان ترین مهربان:

            در پرسش دیگرت نوشته بودى که: «آیا فقط خداست که از همه
مهربان تر است؟» جواب این سؤال را به خودت مى سپارم. تو به این
سؤال هاى من جواب بده و بعد ببین آیا مهربان تر از خدا کسى هست یا نه؟
فرهنگ عزیز! چه کسى به من و تو چشم داده تا دنیا را تماشا کنیم؟ چه کسى به من و تو
زبان داده تا با دیگران حرف بزنیم؟ چه کسى خورشید زیبا را آفریده تا زمین ما را
روشن کند؟ چه کسى ستاره ها را آفریده تا زینت بخش آسمان باشند؟ چه کسى پدر و
مادر را آفریده تا ما در دنیا تنها نباشیم؟ چه کسى به ما دندان داده تا
راحت تر بتوانیم از غذاهاى روى زمین استفاده کنیم؟ چه کسى به ما پا داده تا
روى زمین راه برویم و سفر کنیم؟ چه کسى خواب را قرار داده تا باعث راحتى و آسایش
ما باشد؟ چه کسى براى خوشبخت شدن ما قرآن را فرستاده و امامان را آفریده است؟ چه
کسى این همه میوه و خوراکى را براى ما آفریده است؟ جز خدا چه کسى است که اگر صدبار
هم اشتباه کنیم حاضر است عذرخواهى ما را بپذیرد؟ چه کسى جز خداست که یک کار خوب ما
را ده برابر حساب مى کند و امّا یک گناه را فقط یکى؟ تازه آن یک گناه را هم
با یک عذرخواهى کوچک مى بخشد.

            آیا جز خدا کسى را سراغ دارى که این همه خوبى به ما کرده
باشد تا بگوییم او از همه مهربان تر است؟ مادر مهربان است، ولى آفریننده مادر
هم خداست. پدر مهربان است و لى آفریننده پدر هم خداست. برادر و خواهر و پدربزرگ و
مادربزرگ همه مهربانند، ولى آن ها را هم خداى مهربان آفریده است.

            بسمه تعالى       (نامه شماره
9)

            دوست گرامى فرهنگ...

            سلام بر تو

            امیدوارم که در پناه خدا سربلند و پیروز باشى. همه
پرسش هاى تو را خواندم. نزدیک به سى سؤال برایم فرستاده بودى. آفرین به
کنجکاوى و دانش دوستى تو. مى دانم که این پرسش ها خیلى به ذهنت فشار
مى آورد و حتماً دلت مى خواهد که خیلى زود، به پاسخ این پرسش ها
برسى. راستش اگر بخواهم در همین یک نامه به همه این سؤال ها جواب بدهم، یک
کتاب مى شود. آن وقت شاید تو دیگر حوصله خواندن همه آن را نداشته باشى. بیا
با هم یک قرارى بگذاریم. من در این نامه به سه سؤالت جواب مى دهم و در
نوبت هاى بعد هم که سؤال هایت را فرستادى، هر بار به سه سؤال جواب مى دهم
تا پرسش هایت تمام شود.

            فرهنگ عزیز! تو نُه سال بیش تر ندارى و ان شاء اللّه
هر چه بزرگ تر شوى. اطّلاعات و دانشت بیش تر خواهد شد. حتماً خدا تو را
براى آشنایى با دین اسلام یارى خواهد کرد و در مدّت کوتاهى، به جواب همه سؤال هایت
خواهى رسید. من منتظر پرسش هاى بعدى تو هستم. تو هم باید براى دریافت پاسخ،
کمى صبر و حوصله داشته باشى.

            ـ علت وجود
امام:

            در یکى از پرسش هایت نوشته بودى که: «خدا
امام ها را براى چه کارى آفرید؟» در پاسخ باید بگویم که کار امام ها،
هدایت و تربیت انسان به سوى کامل شدن است. به نظر تو چرا باید در یک کشور
معلّم ها حضور داشته باشند؟ حتماً مى گویى براى آن که به بچه هاى
آن کشور علم و دانش بیاموزند و آنان را تربیت کنند. کار امام ها نیز هدایت و
تربیت بشر است. آن ها بزرگ ترین آموزگاران و معلّمان انسان اند.
آن ها بودند که راه راستى و درستى را به انسان ها آموختند و کارهاى خوب
را به ما یاد دادند. حضرت على(علیه السلام)بود که به ما یاد داد تا از فقیران و
بیچارگان حمایت کنیم و آنان را در سختى هاى زندگى یارى دهیم. امام حسن(علیه
السلام)بود که به ما یاد داد تا براى راحتى و آسایش دیگران، از مال و ثروت خودمان
خرج کنیم. امام حسین(علیه السلام)بود که به همه انسان ها درس آزادگى داد و به
آنان آموخت که در مقابل ظلم و ستم بایستند واز هیچ چیز نترسند.

            خدا امامان را آفرید تا دین اسلام را ـ که دین دوستى و
مهربان و خوشبختى است ـ از دست دشمنان حفظ کنند و آن را به دیگران یاد بدهند. الآن
تو نزدیک به سى سؤال دینى براى من فرستاده اى. پاسخ بیش تر این
سؤال ها در سخنان امامان آمده است. اگر امامان نبودند، بسیارى از
سؤال هاى ما انسان ها بى پاسخ مى ماند. همین حالا، کتاب نهج البلاغه
را که مجموعه اى از سخنان امام على(علیه السلام)است، کافران نیز
مى خوانند و از آن استفاده مى کنند. خدا امامان را آفرید تا چراغ راه ما
باشند و ما را براى رسیدن به سعادت راهنمایى کنند. و این راهنماها هم باید خود
انسان هاى کامل و بدون نقصى باشند و از هرگونه خطا، گناه و فراموشى در امان
باشند.

عربى بودن قرآن:

            سوّمین پرسش تو نیز پرسشى است که نوجوانان زیادى تاکنون
از من و همکارانم پرسیده اند. پرسیده اى که «چرا قرآن به زبان عربى
است؟» من از تو سؤالى مى کنم که اگر جواب آن را بدهى، سؤال خودت را هم جواب
داده اى. سؤال من این است که چرا تو پرسش هایت را به زبان فارسى نوشتى و
فرستادى؟ حتماً پاسخ مى دهى: «زیرا کسانى که قرار بود این پرسش ها را
بخوانند، زبانشان فارسى است.» پاسخ سؤال تو هم این است که چون اوّلین کسانى که قرآن
را مى شنیدند، مردم عرب زبان بودند، قرآن به زبان عربى نازل شده است. به نظر
تو اگر حضرت محمّد کتابى مى آورد که مثلا به زبان انگلیسى بود، آیا
مى توانست مردم را به راه راست هدایت کند؟ مردم مکّه و مدینه که انگلیسى
نمى دانستند تا با خواندن آن کتاب با حرف هاى خدا آشنا شوند. در این
فرض، پیامبر حتى نمى توانست مردم اطراف خودش را هدایت کند تا چه رسد به دیگر
ملّت ها. پس با توجه به این که خود حضرت محمد(صلى الله علیه وآله وسلم)عرب
زبان بود مى بایست پیام الهى به زبان عربى نازل شود تا پس از آن که حضرت محمد
آن را به زبان عربى خواند، بوسیله سایر مسلمانان به دیگر زبان ها نیز ترجمه
شود.

            البته پیام قرآن، یک پیام جهانى و براى همه مردم دنیاست.
اگر دیده باشى قرآن بارها مى گوید: «یا ایها الناس» ; اى مردم!. یعنى
پیام هاى قرآن براى همه مردم جهان است. نمى گوید: اى مردم عرب. پس عربى
بودن قرآن فقط براى آن است که اوّلین شنوندگان و خوانندگان این کتاب، عرب ها
بودند.

نوشتن قرآن به خط کوفى:

            امّا در پرسش دوّمت نوشته بودى که: «چرا در قدیم قرآن را
به خط کوفى مى نوشتند؟» پاسخ آن است که قرآن کریم، در هر زمانى به خط همان
زمان نوشته شده است. در آغاز اسلام که خط رایج در میان عرب ها خط «نبطى» و
«سریانى» بود، آن ها قرآن را به همین دو خط مى نوشتند. رفته رفته که
خط هاى جدیدى مثل «خط کوفى» درست شد، قرآن را با این خط نیز نوشتند. تا امروز
هم که انواع خط ها ایجاد شده است، مسلمانان از این خط ها براى نوشتن
قرآن بهره گرفته اند. پس نه در گذشته قرآن را فقط با خط کوفى مى نوشتند،
و نه امروزه قرآن را فقط با یک خط مى نویسند.

            بسمه تعالى       (نامه شماره
8)

            خواهر گرامى مهناز...

            سلام برتو

            امیدوارم که امتحان هاى پایان سال را با موفقیت پشت
سر گذاشته و الآن سالم و با نشاط باشى. البتّه همه روزهاى زندگى ما روز امتحان است.
اصلا زندگى دنیا براى امتحان است. همه ما پا به این دنیا مى گذاریم تا معلوم
شود که از بین بهشت و جهنّم کدامیک را انتخاب مى کنیم. هر حرفى که
مى زنیم، هر نگاهى که مى کنیم، هر جایى که مى رویم، هر پولى که به
دست مى آوریم یا خرج مى کنیم. هر چیزى که مى خوانیم یا
مى نویسیم و خلاصه آن که هر کارى که انجام مى دهیم یک امتحان است اى کاش
ما آدم ها آن قدر که به امتحان مدرسه اهمیت مى دهیم، به امتحان هاى
زندگى هم اهمیت مى دادیم. اى کاش آن قدر که نگران کارنامه تحصیلى خود هستیم،
نگران کارنامه کارهایمان در قیامت نیز باشیم. در هر حال آرزو مى کنم که تو،
در امتحان پایان سال مدرسه و امتحان هاى سرنوشت ساز زندگیت با نمره هاى
بسیار خوبى قبول شوى. ان شاء الله.

            ـ حکمت
آفرینش مگس:

            از این مقدمه که بگذریم، به پرسش هاى قرآنى تو
مى رسیم. در نخستین پرسش خود نوشته بودى: «حکمت آفرینش مگس چیست؟» حتماً
مى دانى که موجودات دنیا مانند یک زنجیره، به هم متصل هستند. هر موجودى در
دنیا فایده اى دارد و هیچ چیز بیهوده آفریده نشده است. شاید ما فکر کنیم بعضى
موجودات بى خود آفریده شده اند ولى این طور نیست. اگر کمى درباره طبیعت مطالعه
کنى یا فیلم هاى مربوط به شگفتى هاى جهان را ببینى، متوجه مى شوى
که حتّى ریزترین موجودات هم بى خود آفریده نشده اند. بعضى از حشراتى که ما
فکر مى کنیم هیچ فایده اى ندارند، غذاى گروه دیگرى از حیوانات هستند،:
یا با پاهاى کوچکشان گرده گلها را جا به جا مى کنند. یا بعضى حیوانات که
مزاحم به نظر مى رسند، از رشد بى حساب گروه دیگرى از حیوانات جلوگیرى
مى کنند. سال ها پیش، گروهى از مردم به خیال این که روباه ها
موجودات مزاحم و بى فایده اى هستند، به جان این حیوان افتادند و تعداد زیادى
از روباه ها را کشتند. بعد از مدّتى، تعداد خرگوش ها آن قدر زیاد شد که
ریشه تمام گیاهان را خوردند و کشاورزى آن منطقه را نابود کردند. تازه آن وقت بود
که فهمیدند روباه هم در این دنیا بى فایده نیست و دیگر از کشتن آن دست کشیدند، چون
فهمیدند که وجود هر موجودى به چرخه حیات و گردش آن کمک مى کند.

نام هاى دیگر سوره توحید:

            حال به سوّمین سؤال تو مى رسیم. در این پرسش نوشته
بودى: «نام هاى دیگر سوره توحید چیست؟» برادرم! «اخلاص» و «قل هو اللّه احد»
دو نام دیگر سوره توحید است. این سوره را سوره توحید مى گویند چون در آن از
توحید و یکتاپرستى سخن به میان آمده است. آن را «اخلاص» نامیده اند چون این
سوره، خداشناسى ناب و خالصى را به ما مى آموزد. و به آن «قل هو اللّه احد»
گفته مى شود; زیرا این سوره، با همین جمله آغاز مى شود.

            مسعود عزیز! قبل از پایان دادن به نامه ام دوست دارم
که حدیث زیبایى را نیز به عنوان یادگارى تقدیمت کنم. این حدیث از حضرت فاطمه(علیها
السلام)دختر گرامى پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم)است که فرموده اند: «من از
دنیاى شما سه چیز را دوست دارم: خواندن قرآن، نگاه کردن به چهره رسول خدا(صلى الله
علیه وآله وسلم)و انفاق و بخشش مال در راه خدا.»

بزرگ ترین و کوچک ترین سوره قرآن:

            امّا پرسش دوّمت درباره بزرگ ترین و کوچک ترین
سوره قرآن بود. در جواب این سؤال باید بگویم که بزرگ ترین سوره قرآن، سوره
بقره با 286 آیه و کوچک ترین سوره قرآن، سوره کوثر با 3 آیه است. بقره به
معناى گاو مادّه و کوثر به معناى خیر زیاد است. سوره بقره در مدینه و سوره کوثر در
مکّه نازل شده است.

کدام سوره است که نام اسلحه دانشمند است؟

            بسمه تعالى       (نامه شماره 7)

            برادر گرامى مسعود...

            سلام علیکم

            ان شاء الله که در پناه خدا سالم و سربلند باشى. پرسش هایى را که فرستاده بودى، خواندم. خوشحالم که این بار مى توانم به سؤال هاى یکى از برادران اهل سنّت خود جواب بدهم. همان طور که مى دانى، شیعه و سنّى در خیلى چیزها با هم مشترک هستند که یکى از آن ها قرآن کریم است. دوست داشتن اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم)اعتقاد به مقام والاى رسول خدا، و ایمان به ظهور نجات دهنده بشریّت و مهدویّت از دیگر نقاط مشترک شیعه و سنّى است. در هر حال آرزو مى کنم که همه ما بتوانیم به قرآن کریم عمل کنیم و همان گونه که حضرت محمد(صلى الله علیه وآله وسلم)از ما خواسته، این کتاب را بیاموزیم و دستورهایش را به کار ببندیم.

            1ـ اسلحه دانشمند:

            از این مقدّمه که بگذریم، به سه سؤال قرآنى تو مى رسیم. در پرسش نخست خود نوشته بودى: «کدام سوره است که نام اسلحه دانشمند است؟» پاسخ این سؤال، سوره شصت و هشتم قرآن یعنى سوره قلم است. قلم، اسلحه دانشمندان در مبارزه با جهل ونادانى است. دانشمندان با کتاب هایى که مى نویسند، به جنگ نادانى مى روند و نمى گذارند مردم اسیر آن شوند. خدا در اوّل سوره قلم، به قلم و آن چه با قلم نوشته مى شود، قسم مى خورد. این نشانه اهمیّت علم و دانش در قرآن کریم است. البتّه باید بدانى قلم و نوشته اى ارزش دارد که در خدمت سعادت انسان ها باشد. اگر کسى چیزى بنویسد که مردم را از راه راست گمراه کند، دیگر نوشته او ارزش و احترام ندارد.